Goedkeuring Eerste Kamer wetsvoorstel verplicht stellen vertrouwenspersoon onzeker

3 oktober 2023, door Joep Herni

In mei van dit jaar heeft de Tweede Kamer het initiatiefwetsvoorstel ‘Verplichtstelling vertrouwenspersoon ongewenst gedrag op de werkvloer’ van Tweedkamerlid Senna Maatoug (GroenLinks) aangenomen. Het is nu aan de Eerste Kamer het wetsvoorstel op rechtsmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid te toetsen. Normaliter is dit een formaliteit, maar met de komst van de Boer Burger Beweging (BBB) in de Eerste Kamer zijn de stemverhoudingen dusdanig door elkaar geschud dat een aanname van de wet allerminst zeker is.

Het wetsvoorstel tot wijziging van de Arbowet beoogt de vermindering van ongewenst gedrag op de werkvloer en het creëren van een veilige werkomgeving voor medewerkers. Het wetsvoorstel biedt werknemers een wettelijk recht op toegang tot een vertrouwenspersoon en versterkt ook de rol van de vertrouwenspersoon binnen de organisatie.

Als het wetsvoorstel wordt aangenomen staan werkgevers voor de taak om verschillende maatregelen en voorzieningen te implementeren zodat het aanstellen van een vertrouwenspersoon mogelijk wordt. Hierbij dienen ze de functie van vertrouwenspersoon bekend te maken onder de werknemers en geïnteresseerde en geschikte kandidaten te trainen voor deze rol. Werkgevers hebben ook de mogelijkheid om te voldoen aan hun verplichting door een externe vertrouwenspersoon in te schakelen, zowel in eigen beheer als via een branchevereniging of arbodienst. Voor de aanstelling van een vertrouwenspersoon is instemming nodig van de ondernemingsraad (OR) en personeelsvertegenwoordiging (PVT).

Op dit moment heeft iets meer dan de helft van de werkgevers in Nederland een vertrouwenspersoon in dienst, vaak omdat zij ten onrechte denken dat dit verplicht is. Echter, dit is nog niet het geval. Het wetsvoorstel werd al ingediend in 2020, maar de Adviesafdeling van de Raad van State was destijds niet overtuigd van de noodzaak ervan waardoor het voorstel niet in behandeling werd genomen. De onthullingen in The Voice en de MeToo-beweging zorgde er vervolgens voor dat het wetsvoorstel opnieuw in de belangstelling kwam te staan.

Nog geen gelopen race in de Eerste Kamer

De goedkeuring in de Eerste Kamer is echter nog geen gelopen race, want ook in de Tweede Kamer was het maar net aan dat het voorstel het haalde. De leden van de fracties van de SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, DENK, Fractie Den Haan, de PvdA, de PvdD, Lid Gündoğan, D66, Lid Omtzigt, de ChristenUnie en het CDA stemden voor de wet. De rechtse partijen VVD, PVV, FVD, JA21, SGP en BBB stemden tegen het voorstel.

Met de nieuwe verhoudingen in de Eerste Kamer maakt een snelle rekensom duidelijk dat de partijen die tegen het wetsvoorstel zijn samen 37 van de 75 zetels hebben. De (vooral linkse) partijen die voor zijn komen opgeteld uit op 36 zetels. Van de Eerste Kamer fracties 50PLUS en OPNL is nog niet duidelijk of zij voor- of tegen de nieuwe wet stemmen. Nu is het formeel natuurlijk wel zo dat de wet alleen op kwaliteit en haalbaarheid mag worden getoetst in de Eerste Kamer, maar met de Tweede Kamer verkiezingen in aantocht is het nog geen gelopen race en kan het wetsvoorstel alsnog sneuvelen in de Eerste Kamer.